20 Aralık 2021 tarihi itibarıyla kamuoyu ile paylaşılan ve bir gün sonrasında hayata geçirilen Kur Korumalı Mevduat (KKM) sistemi, ilk aşamada “Liralaşma” olarak kamuoyuna taktim edilmiş ve dolar/TL paritesinde sert bir düşüş yaşanmasına neden olmuştu.
Aradan geçen 2 yılda KKM’nin Türkiye ekonomisinin başına adeta bela olması, 28 Mayıs sonrasında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanlığına atanan Hafize Gaye Erkan ve ekibini harekete geçirirken, faiz artırımları ile destenen para politikasının önemli bir ayağını da KKM’ye yönelik tasfiye süreci oluşturdu.
Peş peşe 13. hafta azalış gösteren Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarında bulunan toplam para, Eylül ayından bu yana 700 milyar liranın üzerinde azalırken, TCMB, son haftalarda düşüş eğiliminde yaşanan azalmanın önüne geçebilmek için yeni bir kısıtlama kararı aldı.
BANKALARIN KKM BAKİYESİNİ TL PAYI OLARAK GÖSTERMESİNE SON VERİLDİ
Ysaz aylarında alınan Resmi Gazete kararları ile KKM’de bankaların elini kolunu sağlayan TCMB, zorunlu karşılık hamleleri ile piyasalardan milyarlarca lira likidite çekilmesine neden olmuştu.
25 Eylül tarihi itibarıyla bankaların elini rahatlatmak için, TL dönüşümlü KKM hesaplarına verilecek taban faiz zorunluluğuna son veren TCMB, bankaların dönüşüm payı hedeflerinde dikkat çeken bir değişiklik kararı aldı.
İlk iki senede bankalar, TL dönüşüm payı hedeflerini tutturabilmek için KKM müşterilerine bol teşvikler sunarken, Kur Korumalı Mevduat hesaplarında bulunan paranın ‘Türk lirası’ olarak hesaplamaya dahil edilmesi nedeniyle, yan yollara saparak TCMB’ye ceza ödemekten kurtulabiliyordu.
KKM’DEKİ PARA ARTIK TÜRK LİRASI SAYILMAYACAK
Buna karşın alınan son değişikliklerle birlikte KKM’de bulunan mevduat, bankaların TL dönüşüm hedeflerine dahil edilemeyecek. Bu durum, TCMB tarafından gösterilen hedef TL dönüşüm payının yakalanmasında yeni bir zorluk çıkarırken, kendilerine verilen hedef oranı yakalayamayan bankalar ise TCMB’ye yüklü miktarda komisyon ödemesi gerçekleştirmek zorunda kalacak.
CEZA YEMEMEK İÇİN REKOR MEVDUAT FAİZİ SUNULUYOR
Bu durumdan kaçınabilmek ve TCMB’ye rekor seviyede ceza ödemek istemeyen bankalar, özellikle dövizden dönüşümlü KKM hesapları bulunan müşterilerine rekor seviyede TL mevduat faizi önererek, KKM’den çıkışlarını sağlamaya çalışıyor.
Son faiz artışıyla birlikte yüzde 52 seviyelerine yükselen TL mevduatına karşılık birçok özel banka, KKM’de 1 milyon TL ve üzerinde bakiye bulunan müşterilerine TL’ye geçmeleri halinde yüzde 60 seviyelerini aşan mevduat faizi sunuyor.
KKM’den çıkış yapıp Türk lirasına dönecek müşteriler aracılığıyla TL dönüşüm payı hedeflerini yakalamayı amaçlayan bankaların sunduğu cazip teklif, birçok KKM müşterisinin 2024 yılı itibarıyla havuzdan çıkışına yol açabilir.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, geçtiğimiz hafta Meclis’te yaptığı konuşmada söz konusu duruma işaret ederek, KKM’deki çıkışları hızlandırabilecek yeni adımların atılabileceğini duyurmuştu.
KUR KORUMALI MEVDUAT HESAPLARINA VERGİ STOPAJI GELEBİLİR
Şimşek’in açıklamalarının ardından ekonomistler tarafından bir iddia da KKM’yi tasfiye edebilmek için uygulamaya stopaj işleminin getirebileceği oldu. Döviz tevdiat hesaplarının yanı sıra, KKM’den elde edilen gelir için hiçbir vergi ödeme zorunluluğu bulunmaması, binlerce özel şirketin birikimini Kur Korumalı Mevduat hespalarında saklamasına neden oluyor.
Uygulamanın cazibesini düşürecek değişikliklere gidilmesi ve vade sonunda KKM’de elde edilen gelirden stopaj vergisi alınması, KKM’den çıkışların hızlanmasına neden olabilir.
